Herken je dit? Van die vragen die je meteen uit het moment halen. “En, alles goed?” is er zo eentje. Een vraag die vaak niet bedoeld lijkt om écht iets te weten te komen, maar eerder als een sociaal ritueel. Ik antwoordde ooit daarop: "Alles goed, alleen de hond is dood." Wat niet waar was gelukkig, want ik heb nooit een hond gehad. Het duurde wel even voor het spreekwoordelijke kwartje viel bij de vraagsteller. Toch...toch zegt zo’n vraag veel - niet alleen over degene die hem stelt, maar ook over hoe we communiceren zonder echt te luisteren.
Gebruik het bij creatief schrijven
In creatief schrijven is de manier waarop personages vragen stellen een krachtig instrument. Want die vragen onthullen intenties, onzekerheden, machtsverhoudingen en persoonlijkheid. Maar net zoals in het echte leven, kunnen sommige vragen in fictie averechts werken. Ze kunnen oppervlakkig, ongemakkelijk of zelfs manipulatief zijn. En dat is precies waarom ze interessant zijn.
Hieronder zeven “foute” vragen die je kunt gebruiken om je personages te verdiepen. Vragen die wringen en soms schuren.
1. “En, alles goed?”
Je las hem hierboven al. Echt een klassieker in de categorie oppervlakkige gesprekken. Als je personage deze stelt, laat je zien dat hij/zij misschien sociaal ongemakkelijk is, of juist gewend is aan het vermijden van diepgang. Het is een vraag die vaak geen echt antwoord verwacht. En dat zegt de leer iets over de relatie tussen de personages.
Gebruikstip: handig om een façade te tonen, of om een ongemakkelijke sfeer te creëren.
2. “Waarom ben je zo?”
Een confronterende vraag die vaak meer zegt over de vragensteller dan over de ander. Het zet de dialoog op scherp en kan een personage neerzetten als impulsief, veroordelend of emotioneel geladen.
Ideaal in scènes met conflict of wanneer je een karakter wilt laten ontploffen.
3. “Snap je wat ik bedoel?”
Deze vraag kan onzekerheid verraden, of juist een drang naar controle. Het personage wil bevestiging, maar durft die niet direct te vragen. Op zich is het natuurlijk wel een nuttige vraag die mensen helpt om te controleren of ze op dezelfde golflengte zitten. Als je een personage in je verhaal deze vraag laat stellen, kan dat een interessante dynamiek creëren. Het kan dus ook duiden op een verlangen naar verbinding, wat de lezer kan helpen om empathie voor dat personage te voelen.
Gebruik het als je twijfel, afhankelijkheid of het verlangen naar echte verbinding te tonen.
4. “Wat wil je nou eigenlijk?”
Een frustratievraag. Vaak gesteld in ruzies of onder druk. Het kan een personage laten zien dat het de grip verliest, of juist probeert de ander te ontmaskeren.
Perfect voor dialogen waarin de spanning oploopt.
5. “Mag ik eerlijk zijn?”
Een retorische vraag die meestal gevolgd wordt door iets onaangenaams. Dat voel je dan al aankomen. Het personage gebruikt de vraag waarschijnlijk als een schild om kritiek te uiten.
Wat kun je ermee? Je laat zien dat iemand zich bewust is van sociale grenzen, maar ze toch wil overschrijden.
6. “Is dat alles?”
Een vraag die teleurstelling of sarcasme uitdrukt. Afhankelijk van de situatie kan deze vraag een personage schetsen als veeleisend, kritisch of emotioneel gekwetst.
Gebruik het om verwachtingen en misverstanden bloot te leggen.
7. “Wat zou jij doen als je mij was?”
Een vraag die verantwoordelijkheid afschuift. Het personage zoekt houvast, maar wil zelf geen keuze maken. Het stellen van deze vraag kan ook een interessante laag toevoegen aan het verhaal, omdat het de innerlijke strijd van het personage laat zien en diens onzekerheid over beslissingen benadrukt.
Je zou deze vraag kunnen gebruiken om te laten zien hoe het personage worstelt met belangrijke keuzes,
Waarom deze vragen werken in fictie
Foute vragen zijn niet per se slecht geschreven. Integendeel: ze zijn menselijk. Ze maken dialogen geloofwaardig en geven je als schrijver de kans om onderliggende emoties en relaties te laten zien zonder ze expliciet te benoemen. Jij hebt daar, als schrijver slash regisseur natuurlijk de vrije hand in!
Conclusie
Door bewust te kiezen welke vragen je personages stellen, geef je ze een stem, een verleden, en een houding ten opzichte van de wereld. En soms zegt een ongemakkelijke vraag meer dan een hele alinea beschrijving.
Geïnspireerd op: de kunst van het vragen stellen.
Foto door Antoni Shkraba Studio: https://www.pexels.com/nl-nl/foto/man-vent-kerel-paar-5217833/
Reactie plaatsen
Reacties